Ustawa deregulacyjna

Szczególnie ważny staje się rezultat uczenia się, natomiast przestaje mieć znaczenie fakt, czy dana kwalifikacja została nabyta w systemie formalnym, pozaformalnym czy też nieformalnym np. poprzez praktykę. W efekcie uczący się mogą lepiej i szybciej osiągać taki poziom kwalifikacji, jaki jest zgodny z ich aspiracjami oraz możliwościami.

A zatem będą liczyły się:

Wiedza
Umiejętności
Kwalifikacje.

Prace w tym zakresie trwają w Europie, przy określaniu Europejskiej Ramy Kwalifikacji (ERK), jak i w Polsce przy tworzeniu Polskiej Ramy Kwalifikacji (PRK). W myśl tych zasad tworzona była Ustawa deregulacyjna, której art. 25 dotyczy naszego środowiska:

Art. 25 w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857, z późn. zm. 38) wprowadza następujące zmiany:

1. art. 41 otrzymuje brzmienie:

„Art. 41. 1. Zorganizowane zajęcia w zakresie sportu w związku sportowym oraz w klubie sportowym uczestniczącym we współzawodnictwie organizowanym przez polski związek sportowy może prowadzić wyłącznie trener lub instruktor sportu w rozumieniu ustawy.

2. Do zadań trenera lub instruktora sportu należy poza prowadzeniem zajęć, o których mowa w ust. 1, przekazywanie aktualnej wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu treningu sportowego i współzawodnictwa sportowego w danym sporcie.

3. Trenerem lub instruktorem sportu w sportach, w których działają polskie związki sportowe, może być osoba, która:

ukończyła 18 lat;
posiada co najmniej wykształcenie średnie;
posiada wiedzę, doświadczenie i umiejętności niezbędne do wykonywania zadań trenera lub instruktora sportu;
nie była karana za przestępstwa, o których mowa w art. 46-50, lub określone w rozdziale XIX, XXIII, z wyjątkiem art. 192 i art. 193, rozdziale XXV i XXVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm. 39).

4. uchyla się art. 42.

Pkt 1. artykułu 41 po zmianach (treść jw.) daje związkowi ogromne uprawnienia, ale i nakłada obowiązki:

Związek sportowy może i powinien określić jakie wymagania edukacyjne powinni spełniać instruktorzy i trenerzy.
To od związku zależeć będzie jak wykształceni będą instruktorzy/trenerzy piłki siatkowej prowadzący zajęcia w związku sportowym i klubie uczestniczącym w rozgrywkach organizowanych przez PZPS.
To związek będzie kontrolować i weryfikować efekty kształcenia.
W myśl powyższej ustawy to związek odpowiedzialny będzie za opracowanie jak najlepszych, nowoczesnych, programów kształcenia adekwatnych do misji związku.
To związek odpowiedzialny będzie za poziom kształcenia i dokształcania się trenerów.
Związek tym samym będzie odpowiedzialny za wydawanie uprawnień (dyplomów) i licencji potwierdzających zdobyte kwalifikacje oraz prowadzenie ewidencji. Będzie to doskonała okazja do weryfikacji i aktualizacji siatkarskiej kadry trenerskiej w Polsce.

Pkt 2. artykułu 41 po zmianach, obliguje instruktora/trenera poza prowadzeniem zajęć, do przekazywania aktualnej wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu treningu sportowego i współzawodnictwa sportowego. Wiedzę tę trener musi gdzieś zdobyć i umieć przekazać ją swoim podopiecznym i współpracownikom.

Ustawa ta przerzuca ciężar kształcenia instruktorów i trenerów na związki sportowe, a dokładniej odpowiedzialność za ich wiedzę i umiejętności. Tych założeń na pewno nie zmienimy.

Związki sportowe posiadające niewielką w skali kraju kadrę instruktorską i trenerską mogą same organizować i prowadzić proces szkolenia. Duże związki sportowe w tym PZPS, z reguły nie mają struktury, aby organizować i prowadzić dziesiątki kursów instruktorskich i trenerskich, a zatem związek powinien skoncentrować się głównie na kontroli i weryfikacji efektów kształcenia.

PZPS powinien przygotować system kształcenia instruktorów i trenerów podobny do tego jaki funkcjonuje w wielu krajach UE. System powinien być oparty na egzaminie licencyjnym (teoretycznym i praktycznym), który potwierdzałby wiedzę i umiejętności instruktorskie/trenerskie a dalszy rozwój opierał na systemie licencji trenerskich w poszczególnych grupach rozgrywkowych PZPS.

Proponowane kierunki prac nad weryfikacją przygotowania zawodowego instruktorów i trenerów piłki siatkowej w związku z Ustawą deregulacyjną:

• Uzyskanie uprawnień do wykonywania zawodu instruktora/trenera powinny otrzymywać osoby które zdadzą egzamin potwierdzający wiedzę i umiejętności konieczne do pracy. Egzamin dla uzyskania uprawnień instruktorskich bądź trenerskich powinien składać się z dwóch części:

- Egzaminu teoretycznego.
Jego forma musi zostać ściśle określona. Proponujemy egzamin w postaci testu. Liczba i zakres pytań do uzgodnienia. Pytania, podobnie jak i właściwe odpowiedzi powinny być przygotowane i udostępnione przez PZPS.
- Egzaminu praktycznego.
Po zaliczeniu egzaminu teoretycznego - egzamin praktyczny potwierdzający podstawowe umiejętności techniczne, pedagogiczne i demonstracyjne.

Odbycie szkolenia (kursu) nie będzie warunkiem determinującym, upoważniającym do przystąpienia do egzaminu. Sposób zdobycia odpowiedniej wiedzy specjalistycznej i ogólnej będzie dowolny. Każdy będzie mógł uczestniczyć w kursach organizowanych przez różne podmioty zajmujące się kształceniem lub przystępować do egzaminów przygotowując się samodzielnie.

Związek na dzień dzisiejszy posiada:
- Opracowany nowoczesny „Program szkolenia siatkarza”. Program ten powinien być podstawą do kształcenia instruktorów i trenerów.
- Opracowane „Program kształcenia instruktora sportu z piłki siatkowej” i „Program kształcenia na stopień trenera II klasy z piłki siatkowej”. Programy te są spójne z „Programem szkolenia siatkarza”.

I powinien:
- Doprowadzić do spotkania z wybranymi AWF-mi i innymi uczelniami sportowymi kształcącymi trenerów, przedstawić im swój program sugerując włączenie go w programy kształcenia studentów o specjalizacji „piłka siatkowa”.
- Doprowadzić do podpisania porozumień z tymi Uczelniami gwarantujących Związkowi kształcenie zgodne z „Programem szkolenia siatkarza”, egzaminy końcowe tych uczelni dawałyby absolwentom tytuł zawodowy i prawo do prowadzenia zespołów w systemie rozgrywek PZPS.

• Istniejący system doskonalenia zawodowego związany z klasyfikacją klas trenerskich drugiej, pierwszej i mistrzowskiej praktycznie traci swoją zasadność. Zdobywanie kolejnych stopni trenerskich nie wiąże się już obecnie praktycznie z żadnymi przywilejami. Gdyby został utrzymany, stanowiłby jedynie formę wyróżnienia. Nie wpisując go w wynagrodzenia istniejące w sporcie nie ma racji bytu, jest fikcją. Oczywiście temat ten do dalszej dyskusji.

• Weryfikacja uprawnień i doskonalenie zawodowe trenerów.

Ustawa deregulacyjna nie wymaga posiadania uprawnień instruktora lub trenera do prowadzenia zajęć sportowych. Ale Polski Związek Piłki Siatkowej ponosi pełną odpowiedzialność za rozwój i poziom swojej dyscypliny sportu. Dlatego też instruktorzy i trenerzy piłki siatkowej prowadzący zajęcia w klubach sportowych uczestniczących w rozgrywkach organizowanych przez PZPS powinni posiadać odpowiednią wiedzę specjalistyczną. Wiedza ta powinna być przekazywana w trakcie szkoleń dokształcających organizowanych przez PZPS.

Proponuję utrzymać istniejący system konferencji licencyjnych PZPS wprowadzając nazwy:

Licencja B - uprawnia do prowadzenia zespołów II Lig.
Licencja A - uprawnia do prowadzenia zespołów I Lig.
Licencja PRO - uprawnia do prowadzenia zespołów PlusLigi i OrlenLigi.
Licencja C - uprawnia do prowadzenia zespołów w pozostałych klasach rozgrywkowych.
Zasady przyznawania licencji C ustala właściwy miejscowo WZPS, który także wydaje tę licencję.

Wydaje się racjonalne utrzymanie dwóch głównych zasad przyznawania licencji czyli:

• Licencja zostanie przyznana na dany sezon rozgrywkowy, do dnia rozpoczęcia następnego sezonu rozgrywek w danej grupie rozgrywkowej.

• Licencja zostanie przyznana wszystkim trenerom i instruktorom sportu w piłce siatkowej po spełnieniu wymogów formalnych zawartych w regulaminie. Oznacza to m. in., że licencja na prowadzenie zespołu w każdej grupie rozgrywkowej może być przyznana każdemu instruktorowi i trenerowi bez konieczności przejścia całej hierarchii licencyjnej jak dzieje się w niektórych związkach. Zasada ta obowiązuje obecnie i doskonale się sprawdza. Włodarze klubów mają wystarczające wiadomości na temat posiadanej wiedzy i umiejętności angażowanych trenerów. Zasady te reguluje rynek pracy.

Powyższa zasada już od kilku lat wyprzedzała zapisy ustawy deregulacyjnej, umożliwiając wszystkim, którzy posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie poparte tytułem instruktora/trenera pracę w tym zawodzie.

Przepisy nie mogą być także hamulcem w robieniu kariery przez byłych zawodników posiadających dużą praktyczną wiedzę trenerską i bogate doświadczenie zawodnicze zdobyte pod okiem najlepszych trenerów. Nie oznacza to, że automatycznie osoba taka będzie doskonałym trenerem, ale ma do tego wszelkie dane, a jego wiedza może być doskonale przydatna do trenowania zespołu na najwyższym poziomie. Czy wiedza zdobyta praktycznie przez zawodników grających w klubach czy reprezentacji będzie przydatna do treningu dzieci? Moim zdaniem nie. Działajmy tutaj w myśl zasady: dokształcajmy zawodników posiadających nabytą w drodze praktyki wiedzę i zdolności trenerskie, a nie posiadających wykształcenia i kształćmy nowych instruktorów/trenerów zaczynających pracę z młodzieżą.

Przytoczona powyżej zasada, że ważny staje się rezultat uczenia, natomiast przestaje mieć znaczenie fakt, czy dana kwalifikacja została nabyta w systemie formalnym, pozaformalnym czy też nieformalnym np. poprzez praktykę, jest zgodna z nowoczesnymi zasadami kształcenia i doskonalenia zawodowego. Zasada ta jest zgodna z Europejskimi i Polskimi Ramami Kwalifikacji.

W innych związkach sportowych, gdzie istnieje hierarchizacja licencyjnego systemu doszkalania, organizuje się w niektórych przypadkach tzw. „szybką ścieżkę” zdobywania najwyższej licencji. Praktyka tych przypadków uczy, że takie przyspieszone zdobywanie umiejętności jest fikcją, która służy tylko do wypełnienia norm regulaminowych, a ma niewiele wspólnego z wiedzą.
Uważam, że nasze zasady bardzo dobrze wpisują się w nową ustawę deregulacyjną.

Ustawa deregulacyjna przyjęta przez Sejm RP w kwietniu, została skierowana do prac w Senacie. W obecnym kształcie ustawa ta jest częściowo rozbieżna z naszymi oczekiwaniami. Założenia jej stały się faktem, część z nich może być jednak zmieniona przez Senat. Jedna z propozycji takiej zmiany dotyczy tytułu trenera i warunkuje jego otrzymanie ukończeniem studiów wyższych.

Powyżej przytoczyłem tylko podstawowe problemy z jakimi przyjdzie zmierzyć się związkowi po ostatecznym uchwaleniu ustawy deregulacyjnej. Nie może zabraknąć w tej dyskusji głosów środowiska siatkarskiego. Liczę bardzo na Wasze uwagi i propozycje.

Alojzy Świderek

Wszystkie grafiki, zdjęcia, teksty oraz same strony www podlegają ochronie prawnej na mocy ustawy o prawie autorskim. Używanie ich w jakikolwiek sposób bez uprzedniego, pisemnego zezwolenia jest zabronione i może spowodować pociągnięcie do odpowiedzialności cywilnej i karnej w maksymalnym zakresie dopuszczalnym przez prawo.

Oceń artykuł:

2.16 z 5 gwiazdek
1
2
3
4
5

Średnia ocena: 2.16

Artykuły mogą być komentowane tylko i wyłącznie przez zalogowanych użytkowników.
Jeżeli nie posiadasz konta w naszej Akademii - założ je już dziś.

A jak wygląda sytuacja teraz? Swoją drogą, przydałaby się data publikacji artykułu.
Napisany 17-01-2015,11:48 przez Daniel OJCIEC