Różnorodność metod odnowy biologicznej daje nam możliwość ogromnego wyboru i dostosowania metody do danej sytuacji. Spośród wielu rodzajów metod wyróżniamy najczęściej stosowane:

Kąpiel w saunie stanowi swoiste połączenie zabiegu przegrzewania ciała przy zastosowaniu gorącego, suchego powietrza z okresowym, krótkim oddziaływaniem dużej wilgotności i dużego natężenia pola elektrycznego z następującym po nim zabiegiem ochładzania ciała za pomocą kąpieli powietrznej oraz zimnych zabiegów wodoleczniczych.

Ogólne działanie sauny polega na pobudzeniu gruczołów dokrewnych i stymulacji układu odpornościowego, regulacji pracy autonomicznego układu nerwowego, rozluźnieniu napiętych mięśni, zrostów i poprawie ruchomości stawów. Sauna powoduje oczyszczenie skóry ze złuszczającego się nabłonka i pobudza gruczoły potowe oraz warstwę rozrodczą naskórka. Następuje wzrost ukrwienia i przemiany materii w mięśniach oraz zwiększenie ich siły. Sauna ćwiczy serce i układ krążenia. Hartuje i zwiększa siły obronne. Regularne cotygodniowe kąpiele w saunie chronią przed infekcjami dróg oddechowych, poprawiają ukrwienie skóry i błony śluzowej dróg oddechowych.

Kąpiele parowe przeprowadza się w gorącym powietrzu wysyconym lub przesyconym parą wodną. W takich kąpielach organizm toleruje tylko temperatury w zakresie 40-50 stopni C, ponieważ duża wilgotność powietrza utrudnia pocenie się i odprowadzanie wody z potu. Wykonuje się ją w specjalnie przystosowanym pomieszczeniu, do którego doprowadza się parę wodną przez rury znajdujące się pod ławkami.

Celem kąpieli parowych jest pobudzenie czynności skóry związanych z wydalaniem z organizmu odpadowych produktów przemiany materii i toksyn wytwarzanych przez procesy chorobowe. Kąpiel ta wywiera działanie ogólne na wszystkie narządy organizmu.

Czas trwania zabiegu w łaźni parowej wynosi 15-30 minut. Po zakończeniu kąpieli stosuje się letni natrysk lub kąpiel. W czasie zabiegu można stosować rozcieranie ciała lub chłostanie gałązkami wierzbowymi w celu wzmożenia odczynu ze strony powierzchniowych naczyń krwionośnych.

Wskazaniem do stosowania łaźni parowej są zaburzenia przemiany materii (otyłość), przewlekłe stany zapalne stawów i zapalenia okołostawowe oraz nerwobóle. Przeciwwskazaniem jest niewydolność krążenia, choroba nadciśnieniowa, stany wyniszczenia, skłonność do krwawień oraz stany chorobowe w okresie ostrym.

Masaż podwodny o bardzo skuteczna i nowoczesna odmiana masażu leczniczego o wszechstronnym zastosowaniu. Działa jak balsam na ciało, sprawiając, że wygląda ono młodo i zdrowo. Dużą zaletą masażu podwodnego jest możliwość masowania ciała mieszanką wody i powietrza, co w połączeniu z ciepłą kąpielą pozwala na osiągnięcie doskonałych rezultatów higienicznych i terapeutycznych. Ponadto hydromasaż dzięki termicznemu i hydrostatycznemu działaniu wody ma większą siłę oddziaływania niż masaż klasyczny.

Hydromasaż działa bardzo korzystnie na skórę, uelastycznia ją i ujędrnia. Odpowiednio stosowany usuwa zmęczenie, regeneruje siły, uaktywnia wewnętrzne procesy metaboliczne, wpływa tonizująco na układ nerwowy i korzystnie na psychikę człowieka.

Polega na kąpieli w zwykłej wodzie, do której przez specjalne dysze w dnie wanny doprowadzane są pęcherzyki powietrza. Drażnią one delikatnie skórę wywierając działanie o charakterze mikromasażu, przede wszystkim na zakończenia nerwów autonomicznych. Powodują ogólne odprężenie nerwowe. Kąpiele perełkowe wskazane są w stanach podniecenia nerwowego, lekkich chorobach organicznych i czynnościowych serca i układu krążenia, niezaawansowanej miażdżycy naczyń krwionośnych i bezsenności. Przeciwwskazaniem jest niewydolność krążenia, niskie ciśnienie krwi, znaczne osłabienie i duża potrzeba snu.

Bicze ze względu na ciśnienie strumienia wody oprócz działania termicznego mają bardzo silne działanie mechaniczne. Stanowią formę masażu wodnego, a ze względu na temperaturę wody używanej do masażu rozróżnia się bicze zimne, gorące i zmiennocieplne. Bicze mogą być wykonywane na całym ciele lub częściowo np. bicze kolan, ud. Bicze wodne całkowite wpływają stabilizująco na autonomiczny układ nerwowy, pobudzają krążenie i oddychanie oraz przemianę materii. Bicze częściowe stosowane są w reumatycznych chorobach stawów i mięśni po ustąpieniu ostrych objawów oraz w przewlekłej rwie kulszowej.

BICZE SZKOCKIE (o zmiennej temperaturze wody)

Wykonuje się je skupionym bądź wachlarzowatym strumieniem wody, stosując na zmianę natrysk deszczowy i kolczasty. Z reguły przez 1-2 min. stosuje się wodę o temperaturze 40 stopni C potem przez 20-30s. wodę o temperaturze 20 stopni C lub niższej. Zabiegi w takim układzie powtarza się dwa razy. Bicze szkockie zalecane są w chorobach stawów pochodzenia niezapalnego. Przeciwwskazaniem jest między innymi miażdżyca tętnic, nadciśnienie tętnicze, podeszły wiek.

NATRYSKI STAŁE

Natryski te mają utrzymany stały kierunek padania na ciało wody np. z dysz umieszczonych w ścianach kabiny natryskowej (natryski deszczowe).

ZIMNE I CHŁODNE NATRYSKI

Temperatura wody 10-20 stopni C. Czas trwania natrysku od kilku sekund do minuty.

Działają hartująco, pobudzają procesy przemiany materii i podwyższają ciśnienie krwi. Często stosowane są na zakończenie ciepłych zabiegów wodoleczniczych np. sauny.

CIEPŁE NATRYSKI

Temperatura wody 32-37 stopni C. Czas trwania od 3 do 5 min. Zalecane w nerwicach, bezsenności i nerwobólach.

GORĄCE NATRYSKI

Temperatura wody 38-42 stopni C. Czas trwania 5-10 min. Powodują pobudzanie procesów przemiany materii, wzrost wydzielania potu, rozszerzenie naczyń krwionośnych ze spadkiem ciśnienia krwi, ogólne odprężenie i uspokojenie.

Lampy solarium emitują promienie zbliżone do światła słonecznego zawierające promieniowanie ultrafioletowe o długości fali w zakresie obszaru UVA i UVB.

Korzystanie z terapii zimnem jest wskazane nie tylko dla sportowców, ale dla wszystkich osób, które winny skorzystać z krioterapii zarówno wg wskazań lekarskich jak i dla przetestowania efektywności terapii zimnem w odnowie biologicznej. Ograniczona początkowo do schorzeń narządu ruchu krioterapia wchodzi w pola zainteresowań innych - poza reumatologią - specjalności medycznych. Zmiany wywołane zimnem można podzielić na dwie grupy: zmiany lokalne obejmujące powierzchnię ciała, skórę i tkankę podskórną i reakcję centralną wywołującą szereg zmian hormonalnych. Ekspozycja na ekstremalnie niską temperaturę zmienia istotnie przepływ krwi w obszarze skóry i tkanki podskórnej. Po początkowym zwężeniu naczyń skórnych następuje ich rozszerzenie - szczególnie nasilone po wyjściu z kriokomory - i przekrwienie skóry. Nasilane są procesy naprawcze. Ograniczane są procesy zapalne. Zmiany w przewodnictwie nerwowym powodują znaczne zmniejszenie dolegliwości bólowych. Zmiany centralne, ośrodkowe mają w krioterapii ogólnoustrojowej znaczenie dominujące. Nasila się wydzielanie hormonów o charakterze anabolizującym, budującym. Zmiany w stężeniu neurohormonów w mózgu wywołują szereg korzystnych dla organizmu zmian, w szczególności wpływających na nastrój. Poza efektami ograniczającymi zmiany chorobowe pojawiają się efekty, które wykorzystuje się w odnowie biologicznej.

Całkowicie nową metodą terapii fizykalnej jest metoda BEMER. Sport wyczynowy dostrzegł zalety tej terapii i korzysta z niej dla szybszej regeneracji oraz w leczeniu kontuzji sportowych. BEMER znaczy Bio- Electro - Magnetische Energie - Regulation (bioelektromagnetyczna regulacja energii) i jest najnowocześniejszą formą terapeutycznego stosowania pól elektromagnetycznych.

Bioelektryczność i wzajemne oddziaływanie elektromagnetyczne stanowią podstawę wszelkiego życia. Elektromagnetyczne mechanizmy regulujące sterują i podtrzymują między innymi przemianę materii, wzrost oraz procesy regeneracyjne i leczące. Jednak fundamentalne znaczenie dla optymalnej przemiany materii komórek mają również potencjały elektromagnetyczne aktywności nerwowej i mięśniowej i ich wtórne oddziaływania metaboliczne i energetyczne. Tylko przy wystarczającej aktywności elektromagnetycznej mogą się tworzyć i utrzymywać zdrowe struktury tkanki.

Po kontuzjach sportowych należy możliwie szybko zastosować na dotkniętym miejscu aplikator intensywny (stopień P4). Urazy bardzo szybko się cofają, przemiana materii zostaje uaktywniona, a proces gojenia przyspieszony. Przez to minimalizuje się przerwy w treningu i w pracy, co w ostatecznej konsekwencji prowadzi do zwiększonej sprawności.

Przez poprawioną regenerację, szczególnie mięśni, zapobiega się stwardnieniom (odkładanie się wody na jonach sodu komórki), względnie się je redukuje, a tym samym zapobiega się zerwaniom włókien mięśniowych. Kalectwo sportowe występuje po powtarzającym się, specyficznym w sporcie, uszkodzeniu tkanki, niewystarczająco zregenerowanym i niewystarczająco wyleczonym, co w końcu doprowadza do trwałych uszkodzeń. Optymalna regeneracja tych skaleczeń tkanki może zapobiec kalectwu sportowemu i przewlekłym schorzeniom zwyrodnieniowym.

Jak widać mamy wiele możliwości dbania o swoje zdrowie i kondycję fizyczną. Technika ciągle idzie do przodu, aby człowiekowi pomóc w dążeniu do doskonałości.

Zebrał i opracował :
mgr Janusz Chowaniec